La
nombro da
nuancoj kaj gradoj de la verdo estas vere
nekredebla. Verdoj fruprintempaj estas tute
aliaj ol verdoj malfruprintempaj, verdoj someraj
diferencas de verdoj aŭtunaj, verdoj juniaj ne
similas al verdoj aŭgustaj, verdoj arbaraj malsamas
verdojn herbejajn.
Nekredebla estas ankaŭ la fakto, ke ni havas nur unu
vorton por nomi tiomaj diversaj koloroj: verda.
Nu bone, ni uzas ankaŭ la vorton celadona.
Kaj smeralda. Eble ankaŭ mara – kvankam skribante
la veron ne estas klare kia koloro ĝi estas. Oni
devus indiki pri kiu kaj kia maro temas. La koloro
de Maro Ruĝa sendube estas alia ol la koloro de
Maro Nigra, kiu estas malsama ol la koloro de Maro
Flava, kiu certe nur similas al la koloro de Maro
Blanka. Ankaŭ sendube la koloro de malkvieta,
ŝtorma Maro Ruĝa ne samas la koloron de kvieta,
glata Maro Ruĝa, kiu tutcerte ruĝiĝas alie matene
ol vespere. Strange, sed ne ekzistas Maro Verda,
des pli strange, ke sufiĉe ofte maroj verdiĝas pro
troeco da algoj. Eĉ pli stranga estas manko de
Maro Blua. Ne ekzistas ankaŭ Maro Malhelblua. Nek
Maro Viola. Nek Maro Turkisa. Kaj ja tiuj koloroj
estas facile rigardeblaj sur la marsurfacoj. Devus
ekzisti ankaŭ Maro Senkolora – ja akvo ne havas
koloron, do estas senkolora, almenaŭ oni tiele
asertas, kvankam senkoloreco ŝajnas vere malebla.
Laŭ la popoloj
transbarilaj kaj forekranaj, koloro mara estas ne
sufiĉe klare difinita miksaĵo de verda, blua kaj
griza kun etetaj aldonoj de diversaj aliaj
koloroj, oni ne scias precize kiaj kaj kiuj.
Pruveblaj estas timoj, ke ĉiu loĝanto de landoj
forekranaj ekvidus enmense iom alian koloron
aŭdinte la vortojn: koloro mara; tamen ĉiuj konsentus
facile, ke temas pri la sama koloro. Samtempe
surprizas kaj enpensigas tuta manko de jenaj
nomoj: koloro laga, koloro rivera, koloro roja aŭ
torenta, koloro laguna, koloro golfa, koloro
oceana. Ankaŭ koloro pluva kaj flaka. Kvankam la
koloro kota ekzistas.
Tamen estas iomete
sensence provi solvi la enigmon de la koloro mara,
des pli de la koloro akva, se ekzistas multegaj
objektoj pli verdaj ol maro. Nu, ekzemple greso aŭ
diversaj herboj. Kvankam ni ofte parolas pri verdo
gresa aŭ herba, sed ekzistas tiom multaj specoj de
gresoj kaj herboj kaj ĉiuj estas verdaj siamaniere
kaj individue. La koloro gresa, kia-ajn ĝi estas,
tamen ne ekvivalentas la koloron maran – ĝia
ekvivalento estus la koloro greseja (aŭ herbeja),
aŭ stepa, aŭ preria, aŭ pampa. Tio povus esti
ankaŭ la koloro arbara, aŭ arbarega, sed ankaŭ
tajga kaj ĝangala. Bedaŭrinde, difini eĉ
proksimume la koloron arbaran, kaŭzus aron da
nevenkeblajn obstaklojn, dum la koloro mara ne
estas tiom klopoddona. Cetere, l'arbaro kiun mi
vidas tie distege estas markolora, pli precize
malhelmarkolora (nu, vere jen malfacile eldirebla
koloro). Nenion stranga tio estas, ĉar l'arbaro
estas la maro de arboj ondantaj, baskulantaj,
ŝancelantaj sin. Belega estas tiu arbaro. Ĉirkaŭas
la herbejon per ĉarma
onda
linio. Domaĝe, ke ekranoj ne havas ondumitaj
kadroj. Domaĝe, ke ekranoj ĉiam estas nur
rektangulaj. Jen vera imagmalpovo.
L'arbaro troviĝas malproksime. Pli proksime troviĝas
la herbejo. Kaj sendube ĝi havas la koloron
herbejan. Kvankam ĝi povus havi la koloron maran, ja
la herbejo estas maro da gresoj, herboj kaj
ĉiuspecaj floroj. Tamen ĝi certege havas la koloron
herbejan. La koloro herbeja estas koloro kompleksa –
ĝi konsistas el la koloroj de floroj, herboj kaj
gresoj kiuj kreskas tie. Same kiel ni parolas pri la
koloro piza (aŭ pizeta – kompreneble ni pensas tiam
pri la pizeto verda, freŝe enŝeligitaj globetoj, ne
pri la granda nefroforma, ĉar tiu estas blankeska,
nu, ja en ĝia kazo ni parolus pri la koloro piza aŭ
almenaŭ pri blanko piza), ni povus paroli pri la
koloro bistorta, rumeksa, salvia kaj pri multaj
aliaj. Spite al ĉiuj ŝajnoj tiuj difinoj ne estas
precizaj, ĉar ili ne indikas pri kiu parto de la
kreskaĵo temas. Ni supozas, sed tiu ĉi supozo ne
estas plene argumentita, ke pri folioj, ĉar enkaze
de la pizeto menciita supre temas pri la frukto kaj
frukto nevidebla ĉar kaŝita en la ŝelo. Plie, ni ne
scias ĉu temas pri la planto freŝa, nun kreskanta,
plena de energio kaj forto, eĉ krevanta, eksplodanta
pro limfo trakuranta ĝiaj duktoj kaj vejnoj, aŭ pri
la kreskaĵo jam restanta, iom laca pro somera
varmego, iomete kovrita per polvo, aŭ eble eĉ tute
velkinta, preskaŭ morta, ĝisteren kliniĝinta.
Oni diras, ke
loĝantoj de la dezertoj neĝaj-glaciaj havas
kelkdek vortojn nomantaj diversajn specojn de la
neĝo. Interese, ĉu ili ankaŭ havas kelkdek vortojn
por nomi diversajn blankojn (la popoloj proksime
transbarilaj kaj forekranaj uzas jenajn nomojn: lakta,
krema (ofte
ili diras: blanka kiel papero), sed ili ne uzas,
oni ne scias kial, jenajn nomojn: jogurta,
kefira, fromaĝa). Oni diras, ke loĝantoj de varmegaj
dezertoj sablaj uzas multajn vortojn por nomi
diversajn specojn de sablo. Interese, ĉu ili ankaŭ
havas multajn vortojn por nomi diversajn nuancojn
de flavo. Premisante, ke sablo estas flava, ĉar ja
ne estas tiele, ne ĉiu sablo estas flava, same
kiel ne ĉiu papero estas
blanka. La koloro sabla estas oni-ne-scias-kia,
kvankam simile al la kazo de koloro mara, plimulto
da homoj loĝantaj transbarile kaj forekrane
konstatus, ke temas pri iu miksaĵo de griza, flava
kaj kelkaj aliaj koloroj; sendube ĉiu pensus pri
iu alia miksaĵo, miksaĵo je diversaj proporcioj,
kaj etetaj aldonoj de aliaj koloroj. Iu laca pro
tia neprecizeco imagus, ke en la landoj ekranaj,
tiuj problemoj ne ekzistas, oni ja sufiĉas uzi la
sistemon RGB aŭ CMYK aŭ iun alian kaj tuj ĉio
estus klara. Tamen ne estas tiele, ĉar la
menciitaj sistemoj ne atentas pri jenaj
parametroj: tipo de ekrano, ĝia aĝo kaj grado de
foruzo, prilumigo de la ejo, nu kaj kompreneble
okuloj de rigardanto! Ho! La situacio ideala
rilatas al la situacio reala same kiel la kodo
html al tio kio videbliĝas surekrane, aŭ kiel
kemiaj formuloj difinantaj la atoma konsisto de
pigmentoj al la herbejo kiu mole kaj malvigle
etendas sin antaŭ ni . . . . . . . . . . . . . .