|
La situacio estas drama. Dramega. Dramema kaj drameca. Sed ankaŭ dramiginda kaj dramigenda. Tia ĝi estas. Do mi provas ĝin dramigi. Mi
ne scipovas verki dramojn, sed mi devas verki ĝin,
ĉar
ĝuste
la dramo venis al mia kapo kaj forveni ne volas. Ĝi
estu tute normala dramo, probable ege tragia
komedio, kun scenoj,
aktoj, roloj, indikoj kaj rimarkoj necesaj por
teatrigi ĉion
ĝuste
kaj laŭ volo
de aŭtoro,
nu, kun ĉio
kio nepras por ke la dramo estu dramo. Feliĉe,
mia dramo ne estos destinita por la sceno – por
normala, klasika
sceno teatra kun kurteno, kulisoj kaj kartonaj
dekoraciaĵoj.
Ĉio estos okazonta en
tiel nomata "scenejo natura". Jes, mi scias, nek
dekoraciistoj, nek luminĝenieroj gajnos monon. Mi
scias. Plej
probable komponistoj ankaŭ gajnos nenion, kvankam ĉi
momente tio ne
certas – mi supozas, ke ĉiuj aperontaj sonoj ankaŭ
estos sonoj
naturaj kaj aperos tute nature; nu, se tiu situacio
okazus ne kiel
antaŭe verkita dramo, sed kiel la konsekvenco de
diversaj antaŭaj
okazaĵoj, tiam akompanus ĝin, aŭ povus ĝin akompani,
ĝuste tiaj
sonoj. Soniĝenieroj ankaŭ ne gajnus – kvankam tio
ankaŭ ne
certas: povus ja okazi, ke iu partoprenanto alportus
paroltubon aŭ
iun alian negrandan sonamplifilon por superkrii
l'aliulojn. Tamen
estas malfacile antaŭvidi tion enkomence, eĉ
antaŭkomence. Nu,
ĝenerale ne estas facile antaŭvidi ion ajn. Ŝajnas,
ke la
dramverkisto ankaŭ gajnos nenion, ĉar li ne verkos,
sed nur
provokos, ekos – ĵetos ŝtoneton kiu kaŭzos lavangon.
Probablege
aktoroj ankaŭ ne gajnos, ĉar ili ne estos necesaj –
neniu imitos
neniun, ĉiuj rolantoj estos ili mem kaj eĉ ne scios,
ke ili rolas,
ne estos konsciaj, ke ili teatras, ke partoprenas
iun dramon, kvankam
la eventoj povos esti vere dramaj. Tamen ne temas ĉi
tie pri la
dramo de dramverkado – la dramo de dramverkado estas
neniu dramo
kompare al la ĝusta dramo...
|
Tamen la situacio estas malpli drama ol ĝi estis antaŭ kelkaj tagoj (bedaŭrinde, ĝi nur ŝajnas tia). Pro la neĝo. Jes, neĝis iomete. La mondo iom blankiĝis. Ĉar kiam ĉi tie estas nek verde, nek ore, nek blanke, tiam estas malpure, hide kaj aĉe. Hido reĝas, hidemo estras, hideco regas. Kaj betona barilo estas imperiestro... Tio tute ne signifas, ke mia dramo estos okazanta ĝuste tiam kiam estas nek verde, nek ore, nek blanke, kiam estas malvarme, malplezure, malseke, putre kaj nebule. Ne. Tio devus esti varma, longa, hela tago. Povus esti ankaŭ vespero, longa, somera vespero nevoleme noktiĝanta. Povus esti ankaŭ nokto. Diversaj tagtempoj povus esti kaj fakte diversaj tagtempoj estos, ja la dramo daŭros longe, ĝi ne estos nur unu epizodo malpli longa ol palpebrumo, preskaŭ nerimarkebla. Tagtempo ne gravas multe, sed devus esti varme. Mi ne ŝatas malvarmiĝi. Eble neniu ŝatas tremi kaj dentklaki. Ŝajnas al mi, ke tiam intrigoj malbone teksiĝas kaj nodiĝas – ili rigidiĝas, dratiĝas, ne interplektiĝas ĝuste. Eble mi malpravas. Ne gravas... Kaj se tagtempo ne gravas multe, do ankaŭ ne gravas la loko. Nur la barilo betona gravas kaj nepras. Unu el tiuj monstraj bariloj tiel volonte, eĉ entuziasme, starigataj lastatempe ĉirkaŭ bienoj. Betona barilo kiu imitas barilon lignan aŭ ŝtonan kaj pro tio konsidereta kiel bela, pli bela ol tio kion ĝi imitas. Sed la modelo kaj desegno ankaŭ ne gravas, ĉar ĉiu taŭgas, ĉiu estas sufiĉe teruriganta kaj frapega. Kvankam pli frapega estus barilo farbita verde-ruĝe-blanke-blue (tiuj nomoj kaj difinoj trompas iom, ĉar jen tonoj kaj nuancoj decidas, ĉu tia kompono de koloroj ravas aŭ paralizas – tamen provo difini kaj indiki la kolorojn laŭ la skalo de Pantone estus vera troigo – ni devas fidi al ĉieestanta malgusto, aŭ figustaĉo, popola) aŭ brune-blanka. Ni ne estu tiel kapricaj. Ja intrigo povas translokiĝi kaj ĉiu dramakto povas okazi ĉe alia barilo. Elekto ŝajnas senlima – feliĉe nur ŝajnas. Tamen por kio ni iraĉu kaj iraĉu? Sed staraĉi samkiel la paliseto barila ankaŭ ne estas bone... |
ĉu estus motivita divido de tiu ĉi dramo je aktoj kaj scenoj? ja dekoraciaĵoj ne
ŝanĝiĝus, escepte nur
se ili estus detruitaj, aŭ tuta intrigo
translokiĝus, sed ambaŭ kazoj estus elementoj de
la dramo ..... kaj
scenoj? preskaŭ senĉese "aktoroj" alvenus kaj
forvenus,
do la scenoj interplektiĝus, daŭrus senfina
koliziado – por kio
do krei eĉ pli grandan kaoson? alvenado kaj
forvenado de aktoroj
okazus tute laŭ ilia volo kaj ilia laŭvoleco estus
strikte limigita
far tute neantaŭvidebla evoluo de la intrigo...
Estas
varme kaj plezure. Kiel oni diras: nenio anoncas
tempeston –
ventego, malhelbluaj, preskaŭ nigraj nuboj,
muĝantaj tondroj,
fulmoj disŝirantaj la ĉielon, vipbatanta pluvego
jen lastaj pensoj
alvenantaj enkapen. Kvankam ete sufoka kaj peza
aero povas iom
maltrankviligi. Iuj povas tion percepti, precipe
tiuj kies
sangocirkulado ne funkcias perfekte, l'aliuloj ne.
Malantaŭ
la barilo betona, kiu estas statistike hida kaj pro
tio ĝia hideco
iĝas nerimarkebla, kio faras ĝin vere danĝera por
povraj restaĵoj
de estetikemo erarvagantaj ie en la anguloj de
statistikaj mensoj,
homoj komencas amasiĝi. Aktoroj aŭ spektantoj – tio
malfacile
distingeblas. Mi timas, ke ĝis la fino tio ne
distingeblos. Mi timas
ankaŭ, ke tio ne distingeblas ekde la komenco – ja
aktoro estas
ankaŭ spektanto: oni ne povas nei, ke li spektas la
spektaklon en
kiu li partoprenas; kaj la spektanto estas ankaŭ ĝis
iu grado la
aktoro de spektaklo kiun li spektas – ĉi kaze tiu
grado estos ege
alta.
|
de komenco ne estas indikita. Tio signifas: se iu alvenas ĉi momente, tiam la dramo komencas por li aŭ ŝi ĝuste tiam; se iu alvenos post du horoj, la
dramo komencos por
li aŭ ŝi du horojn
poste; se iu aperos la sekvan tagon, la dramo
komencos por li aŭ ŝi
la sekvan tagon, kondiĉe ke ĝi ne finiĝos antaŭe –
tion mi ne
povas konstati je nuna fazo de verkado, ĉar la
horo de fino estas eĉ
pli nedifinebla ol la momento de komenco.
Konstateblas nur tio, ke la
spektaklo ne daŭros mallonge, kvankam mi ne povas
ekskludi la solvon
drastan, eksplodan.
La homoj amasiĝantaj ĉe la barilo apartenas al la Asocio de Partizanoj de Bariloj Lignaj. Komence neniu tion suspektas kaj divenas, ĉar la pardebalioj tute ne distingiĝas de membroj de multaj aliaj asocioj. Tamen ili eble distingiĝas iel de partizanoj de bariloj betonaj, aŭ pardebabeoj (oni ne scias ĉu ili havas iun asocion – eble baldaŭ fondos ĝin). Do ne identigu pardebabeojn kiel posdebabeojn (aŭ posedantojn de bariloj betonaj), kiujn laŭvice oni ne devas identigi kiel prodebabeojn (aŭ produktistojn de bariloj betonaj), kvankam povas okazi, ke iu estu ambaŭ. Ĉiuj kombinoj estas permesitaj. Eĉ la plej ekstremaj atentendas – kio al ni ŝajnas ekstrema, randa kaj tute malebla, por la vivo estas tute kutima kaj nemirenda. |
kio-okazas-ĉi-tie? -kial-kaj-por-kio-ili-staras-ĉi-tie? aŭ la senorda, kaosa svarmado malrapide malvualas kaj montras siajn kaŭzojn. Jen la konstatoj kun la forto de sloganoj komencas elmergiĝi el la kakofonio de interparoloj, transformiĝas en kriadon. Iuj vokaloj estas prononcataj tre longe, tro longe, ĝis ili hurliĝas, kvankam ankoraŭ ne estas en tiu ĉi ĝemado kaj lamentado iu terura agreso, furiozeco, ĉion detruanta malespero. Eble super la kapoj, aŭ sur la barilo, ekaperos stria standardo kun slogano: BETONAJ BARILOJ - FOR! aŭ pli akra: HIDECO DE BETONAJ BARILOJ – FOR! FOR! FOR! Bedaŭrinde la literoj estas preskaŭ same hidaj kiel betonaj bariloj, sed ŝajnas ke neniu tion rimarkas. Eble iu tion utiligos kiel bonan kontraŭargumenton. Kontraŭ kio?... Ankaŭ individuaj paroladoj rapide plinombriĝas. Homoj vokas al io. Al detrui ion. Al faligi ion. Al anstataŭigi ion per io alia. Al ne konstrui tion, sed konstrui ion alian. Iuj paroladoj sonas kiel prelegoj, kiel lekcioj, aŭ almenaŭ imitas tiajn, provas havi sciencan kaj akademian karakteron. Tamen ne estas facile atingi tian efekton. La spaco aperta ne estas la resonejo de universitata aŭditorio. Sed ankaŭ argumentado kaj rezonado sufiĉe mizera kaj nekonvinkema. Nu, kial iu barilo ligna kun palisetoj stretaj aŭ kurbaĉaj estu bela aŭ eĉ belega, dum betona, kelkajn centimetrojn dika panelo kun sufiĉe precize formigitaj detaloj, imitanta samtempe solidan, potencan, krudan, rustikan muron el hakitaj ŝtonoj kaj tornitajn, barelecajn, ventrumajn balustroj kun vespaj talioj estu hida? Vere, estas jene: plej malfacile eksplikeblas tio kio estas evidenta. Ĉar kial tio estas evidenta? Unue oni devus ekspliki kio estas belo kaj kio estas hido. Kaj probable estos sufiĉe da tempo por fari tion. Ĉe alia flanko de la barilo regas silento. Neniuj signoj de vivo. Neniu svarmado. Nenio. Eĉ la hundo ne ekbojas. Eĉ la kato ne ekmiaŭos. Eĉ la muso ne ekpepos. Eĉ la birdoj ne ekĉirpos. La silento vere terura. Vi eksentas vin malkomforte. Ve eksentas vin malforte. Kion faru? Paroladu kaj paroladu vane kaj sencele? Senrezulte? Senreage? Ĉar antaŭ la parolanto staras nur tiuj, kiuj tion kion li aŭ ŝi parolas aŭdis multfoje kaj unu fojo plu povas esti la proverba akvoguto, kiu troplenigis la kruĉon – aŭskultantoj turnos sin dorsen kaj en senbrida frenezo komencos ruinigi, dispecetigi kaj rubigi barilojn lignajn, stakigos forŝiritajn palisetojn por sin aŭtodafei... |
oni ne scias de kie, sed preferege de tie, el malantaŭ la vojsinuo aŭ el malantaŭ la monteto, tio dependas
de
tereno, ekaperas la kotbulego
sur
radoj. Ŝovas sin
malrapide,
kvankam povus rapidege kaj violente, kvazaŭ pro
eviti dispolviĝon.
Ĝi haltas kvazaŭ malaŭdace kaj heziteme je la
distanco kiu
difineblas kiel sekura, aŭ malebliganta rektan
atakon de la
homamaso. La momento de suspenso. Samtempe de
streĉo kaj malstreĉo.
Veo kaj malpezigo. La kotbulego krevas kaj
elsaltas el ĝi la
posedanto de la barilo betona. Li mem ankaŭ tute
kotŝmirita. Kun
helpo de kelkaj kolegoj (pri kiuj oni ne scias
kiajn barilojn ili
posedas kaj ĉu iujn ajn – koto sur iliaj vestoj
indikas, ke ili
kune ekspediciis kaj aventuris) atakas impetege
la pordegon kaj
konkeras ĝin. Jam li estas ĉe l'alia flanko. La
surprizita kaj
konfuzita homamaso svarmas kolere. Sed ankaŭ
iomete ravita, kvankam
ne tiomgrade kiom la posedanto de sieĝata domo.
Ĉar li ŝatas,
ŝategas
kastelsieĝadon – la homamaso ne scias pri tio,
ne scias ankaŭ
tion, ke la barilo, kiun ĝi postulas faligi,
estas rezulto de ega
kompromiso: la edzino ŝategas dratbarilojn (mi
prisilentos kial, mi
ne eniraĉos kotŝue ies vivon intiman), dum ŝia
edzo viziis ĉirkaŭ
la domo, jam havantan du dikegajn turojn,
potencan, fortegan, ŝtonan
dentmuregon kun kreneloj kaj hurdicoj, eble eĉ
kun mahikuloj (li ja
estas vicprezidento de Asocio de Partizanoj de
Remparoj, Fosaĵoj,
Palisaroj kaj Muregoj Defendaj) – tial ili fine
konsentis je
betonaj paneloj, kiuj sube imitas ŝtonan muron
kaj supre dratreton,
aŭ prefere maŝrabon konsiderante dikecon de
"dratoj". Kaj
nun ekaperis la ŝanco transformi enimage tiun ĉi
kaĥeksian
barileton en potencan fortikaĵon kaj poste, dum
la fervoro de heroa
defendo eksplodigi ĝin, pruvante tiamaniere ĝian
feblecon kaj
neutilecon, do ankaŭ nepron konstrui la veran
fortikaĵon. |
Bolanta akvo kaj gudro verŝas sin sur la homasamo. Falas pluvego de sagoj. Prelegoj, lekcioj, analizoj, alvokoj kaj revokoj forbruiĝas, malaŭdiĝas en pligrandiĝanta tumulto. Sed jen alvenas helpaj taĉmentoj. Ĉu vere? Ja tio estas la rezervarmeo de Asocio de Produktistoj de Bariloj Betonaj. Sekvas ĝin regulaj taĉmentoj de produktistoj de cemento subtenataj de ŝtonministoj kaj fosmaŝinistoj. Sekvas ilin produktistoj de fosmaŝinoj kaj transportbendoj, inĝenieroj kaj projektistoj, tiuj kiuj ilin kuracas kaj nutras, kaj ilin sekvas aliuloj kaj aliuloj, ĝis la horizonto... Kaj el alia flanko alvenadas brigadoj de lignohakistoj, lignaĵistoj kaj meblistoj kaj segistoj... Mi nek listos nek mencios argumentojn kiujn ili tenas enmane, por ke la haroj ne hirtiĝu, vangoj ne paliĝu, sango ne densiĝu minacante je embolozo kaj fulma sklerozo. Sed kie deksesopo batalas tie la deksepa gajnas. Surprizege ekaperas, alvenas de ĉie, amase kaj are, la partizanoj de dratbariloj (nu, sendube tion kaŭzis la posedantino de la sieĝata barilo betona). Ili laŭtege krias, ke ĝuste iliaj bariloj, dratbariloj, estas la plej bonaj, ĉar preskaŭ nevideblaj, vualas nenion. Tamen neniu aŭskultas ilin, eĉ ili mem ne povas aŭdi sin. Kuregas tramplante, piedpistante partizanojn de kompromiso, kiuj provas konvinki, ke oni ja eblas kunigi en barilo elementojn lignajn, betonajn, metalajn, preskaŭ ĉiujn. Tiujn provas superkrii nemultaj, sed terure muĝemaj, partizanoj de bariloj vivaj, kreskantaj kaj verdaj. Subtenas ilin oni ne scias kiu. Ĉar sendube ne ekologoj, kiuj turmentiĝas ege ne povante pritaksi, ĉu pli nociva estas forhaki arbojn por palisetoj, aŭ forgrinci montojn por betono, aŭ forŝiri ercojn feraj por dratoj, aŭ ŝutkonstrui remparojn grundajn profunde transformantajn pejzaĝojn... Kaj tiel plu. Ĝis la konflikto inter civilizacioj. Ĝis la milito inter galaksioj. Ĝis la katastrofo kosma, kompare al kiu tio kio okazis je kampoj de Kurukŝetro estus nur tumultado post la matĉo piedpilka. Kaj se tio estus detalege priskribita, tiam grandega Vjasa pro honto ruĝiĝus. <<<< |